آشنایی با مقررات ملی ساختمان
قسمت سی‌ویکم
مبحث شانزدهم – ویرایش 96
تاسیسات بهداشتی 26
دوخم قائم لوله فاضلاب و جزییات هواکش‌های آن
همان‌طور که می‌دانید اگر بنا به عللی نظیر محدودیت‌های سازه‌ای یا معماری مجبور به تغییر امتداد لوله‌ی قائم فاضلاب شویم، لوله قائم باید یک مسیر افقی را تا رسیدن به نقطه خروج طی کند، که در اصطلاح به این روش اجرا دو خم می‌گویند. دو خم ممکن است قائم یا افقی باشد. اگر تغییر امتداد لوله قائم در فاصله کوتاهی انجام شود، به آن دو خم قائم می‌گویند. اما اگر این تغییر در فاصله افقی زیادی انجام شود به آن دو خم افقی گفته می‌شود. در این شماره فقط به بررسی دو خم قائم می‌پردازیم.
در هر دوخم بعلت تغییراتی که در مسیرحرکت فاضلاب ایجاد می‌شود، اتفاقاتی را شاهد خواهیم بود؛
1- به‌علت کاهش نسبی سرعت فاضلاب در بخش افقی، افزایش فشاری در بالای دو خم ایجاد می‌شود که در اصطلاح به آن فشار معکوس می‌گویند.
2- از طرف دیگر با ادامه جریان در لوله قائم پایین دو خم، شاهد افزایش سرعت تخلیه خواهیم بود که پیامد آن کاهش فشار در پشت جریان و ایجاد پدیده مکش سیفونی یا تخلیه سیفون‌های نزدیک به این منطقه (سیفوناژ) است.
بنابراین طبق مقررات باید با پیش‌بینی راه‌حل‌هایی، این اثر را محدود کرد تا از شکستن آب هوابند سیفون‌های قبل و بعد از دوخم جلوگیری شود. • راه‌حل اول استفاده از سیستم متداول لوله‌کشی هواکش است. اگر شاخه‌های افقی فاضلاب که به قسمت بالای دوخم متصل می‌شوند، 5 طبقه یا بیشتر باشد، باید لوله‌های قائم بالاتر و پایین‌تر از دوخم، هواکش داشته باشند. مگر در موارد زیر که نصب هواکش برای دوخم ضرورت ندارد:
– اگردردوخم قائم، هیچ انشعابی در محدوده 60 سانتی‌متری بالا و پایین دوخم وجود نداشته باشد، دوخم به هواکش جداگانه نیاز ندارد. (شکل 1)
– چنانچه در این محدوده 60 سانتی‌متری انشعاب داشته باشیم، اما تعداد طبقات بالای دو خم کم‌تر از 5 طبقه باشد، باز هم دوخم نیاز به هواکش ندارد. (شکل 2- الف) اما در صورتی که تعداد طبقات بالای دوخم بیشتر از 5 طبقه باشد دوخم به هواکش نیاز دارد. (شکل 2- ب).
در هنگام اجرا دقت شود که هواکش قسمت پایین دوخم باید بین زانوی دوخم و بالاترین شاخه افقی فاضلاب متصل به آن و یا به امتداد لوله قائم پایین دوخم (مطابق شکل 2- ب) اتصال یابد.
– همچنین اگر در انتخاب لوله قائم فاضلاب و دو خم آن از لوله‌های بزرگ‌تر از حد معمول استفاده کنیم، (استفاده از روش سایزینگ لوله افقی اصلی)، دوخم به هواکش جداگانه نیاز ندارد. (شکل3)
- راه حل دوم استفاده از سیستم فاضلابی سوپردرینv با قابلیت نصب سوپرونت بر روی آن است.
در این روش با اجرای سوپرونت 100 برای از بین بردن فشار منفی در قسمت پایین دو خم و سوپرونت p برای از بین بردن فشار مثبت گذرا در قسمت بالای دو خم کار راحت می‌شود و محدودیت‌های اجرایی لوله‌کشی متداول ونت برای نصب لوله هواکش از بین می‌رود. در شماره بعدی علاوه بر نکته‌‌های مربوط به هواکش‌های دوخم افقی، در این مورد نیز بیشتر توضیح خواهیم داد.
منبع اطلاعات: شرکت سوپرپایپ
http://superpipe.ir/
